Uit een arrest van de Hoge Raad volgt dat een succesvolle vordering tot schadevergoeding na de diagnose mesothelioom allerminst gegeven is.
Het beeld van asbestaansprakelijkheid was dat de werkgever al snel aansprakelijk was zodra was gewerkt met asbest en bij de voormalige werknemer mesothelioom werd geconstateerd. Anders dan bij andere vormen van kanker wordt mesothelioom alleen veroorzaakt door asbest, en bijvoorbeeld niet (ook) door roken. Dit wordt een ‘monocausale ziekte’ genoemd.
Omkeringsregel
Dat mesothelioom een monocausale ziekte is, lijkt voldoende aanleiding te vormen voor toepassing van de (arbeidsrechtelijke) omkeringsregel. De omkeringsregel houdt in dat de werknemer alleen maar aan hoeft te tonen dat hij bij de aangesproken werkgever werkzaamheden verrichtte waarbij hij blootgesteld werd aan asbest. Wanneer de werknemer bewijst dat hij mesothelioom heeft, zou bij toepassing van de omkeringsregel het causale verband tussen de werkzaamheden en de schade in principe worden aangenomen. Ontkomen aan aansprakelijkheid is dan voor de werkgever een stuk lastiger. De uitkomst van de hierna te bespreken procedure is echter dat mesothelioom en het hebben gewerkt met asbest alleen niet voldoende zijn voor een succesvol beroep op de omkeringsregel.
De werknemer met mesothelioom had een voormalig werkgever aangesproken die hem met asbest had laten werken. Nadat de werknemer was overleden - overlijden volgt bij mesothelioom meestal kort op de diagnose - heeft zijn weduwe de werkgever gedagvaard. In eerste aanleg zijn de vorderingen afgewezen. De rechtbank achtte de kans dat het mesothelioom was veroorzaakt door de geringe blootstelling aan asbest bij de voormalig werkgever te klein. Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden oordeelde in vergelijkbare zin. Het was namelijk niet duidelijk in welke mate de werknemer bij de werkgever was blootgesteld aan asbest. Ook is de totale blootstelling aan asbest gedurende het hele leven van de werknemer niet vast komen te staan. Door die onzekerheden slaagde het beroep op de omkeringsregel niet.
De Hoge Raad liet het oordeel van het gerechtshof in stand. Een belangrijke overweging in zijn arrest is dat de omkeringsregel niet moet worden toegepast louter omdat mesothelioom een monocausale ziekte is.
Asbestblootstelling in de buitenlucht(?)
Vermeldenswaardig is dat het advies van de Procureur-Generaal bij de Hoge Raad (hierna: de ‘P-G’) die een rechtsgeleerd advies geeft voordat een arrest gewezen wordt, anders luidde. De P-G vond de motivering van het gerechtshof namelijk te mager, en concludeerde dat de Hoge Raad het oordeel van het gerechtshof moest vernietigen. Onder meer op het punt van de door het gerechtshof aanvaarde mogelijkheid dat iemand ‘in de buitenlucht’ asbest kan inademen waardoor hij mesothelioom krijgt, vond de P-G gebrekkig gemotiveerd.
Signaalwerking
Gezien het arrest van de Hoge Raad moet in elk geval nog een hobbel worden genomen voordat het causaal verband tussen het besproken letsel (mesothelioom) en het werken met asbest wordt aangenomen via de omkeringsregel. Er zal vanaf nu voldoende gesteld moeten worden op het punt van de mate van blootstelling aan asbest bij de aangesproken werkgever. Van dit arrest gaat een bepaalde signaalwerking uit. Regels die zijn ontworpen om tegemoet te komen aan de soms (te) zware bewijslast voor een werknemer op het punt van zeer lang geleden veroorzaakte schade door inademing van asbest, krijgen gelet op dit arrest namelijk niet altijd toepassing in geval van bewijsnood.
Het is voor degene die procedeert over een dergelijk technisch onderwerp vooral van belang om het bewijs zo goed mogelijk op orde te hebben. In dat kader is het wellicht goed om te weten dat wij daarmee ruime ervaring hebben en beschikken over een uitgebreid netwerk van deskundigen.
Meer weten? Neem gerust contact op met mr. Mieke Verhoeff of met mr. Sietske Delen.
