Het gerechtshof Amsterdam (ECLI:NL:GHAMS:2020:521) heeft op 18 februari 2020 een uitspraak gedaan over de vraag of de ex-echtgenoot na een echtscheiding erfgenaam blijft.
Wat speelde er in deze zaak?
Op 6 december 2016 is de vader (erflater) overleden. De vader was van 1956 tot 1981 met de moeder gehuwd. Het huwelijk is door echtscheiding ontbonden. De vader heeft ten tijde van het huwelijk een testament opgemaakt. In het testament heeft hij een ouderlijke boedelverdeling opgenomen, waarbij de volledige nalatenschap wordt toebedeeld aan de echtgenoot. De kinderen die uit het huwelijk zijn geboren krijgen een opeisbare vordering ter grootte van hun erfdelen op de moeder. In het testament wordt moeder aangeduid als ‘mijn echtgenote’. In de procedure stelt de vrouw zich op het standpunt dat zij ondanks de echtscheiding erfgenaam is van de vader.
Hoe oordeelt het gerechtshof?
Het gerechtshof oordeelt dat de moeder geen erfgenaam meer is van de vader. In artikel 4:52 van het Burgerlijk Wetboek (BW) is namelijk bepaald dat beschikkingen die getroffen zijn ten voordele van degene met wie de erflater op het tijdstip van het maken van het testament gehuwd was, vervalt door een daarna ingetreden echtscheiding, tenzij uit het testament anders is af te leiden. De moeder betwistte dat artikel 4:52 BW van toepassing is. Nu de erflater echter na de inwerkingtreding van het huidige erfrecht
(1 januari 2003) is overleden, heeft artikel 4:52 BW naar het oordeel van het hof onmiddellijke werking en is dus ook van toepassing op oudere testamenten die voor
1 januari 2003 zijn opgesteld. Op grond van dit artikel komt een bepaling in het testament ten gunste van de echtgenoot te vervallen op het moment dat er sprake is van een echtscheiding.
Het gerechtshof voegt aan het oordeel toe dat ook indien artikel 4:52 BW niet van toepassing zou zijn, dat de uitkomst dezelfde zou zijn. Bij de uitleg van het testament moet immers worden uitgegaan van de verhoudingen die het testament wenst te regelen en de omstandigheden waaronder het testament is gemaakt. Uit de bewoordingen in het testament van de erflater blijkt voldoende duidelijk dat de bepalingen ten gunste van moeder niet bedoeld zijn voor de situatie na de echtscheiding. Er is in het testament geen bepaling opgenomen ten behoeve van de ex-echtgenoot voor het geval zij niet meer de echtgenote van de erflater zou zijn. Zij kan dan ook niet langer erfgenaam zijn.
Dit arrest van het gerechtshof laat zien hoe belangrijk de bewoordingen in een testament zijn. Een ex-echtgenoot is niet vanzelfsprekend erfgenaam van de erflater na een echtscheiding.
Heeft u vragen over de uitleg van een testament of andere familie- en erfrechtelijke kwesties? Neem dan contact op met mr. Matthijs Hoekstra of mr. Gülsüm Yilmaz
